Kişisel Özelliklerinin Farkında Ol
Kariyer hedefleri belirlerken öncelikle kendini tanıman gerekir. İlgi alanların, yeteneklerin ve değerlerinin farkında olmak, doğru kariyer seçiminde kritik öneme sahiptir.
İlgi Alanlarını Keşfet
Hangi konulara ilgi duyuyorsun ve ne yapmaktan zevk alıyorsun? Yaratıcı uğraşlar mı yoksa analitik düşünmeyi mi seviyorsun? Sanatsal ve kültürel konular mı yoksa fen ve teknoloji alanları mı dikkatini çekiyor?
Örneğin tarih ve edebiyat gibi sosyal bilimler ilgi alanın olabilir. Bu seni yazar, editör, arkeolog gibi mesleklere yönlendirebilir.
Yeteneklerini Tanımla
Matematik, resim, müzik, el becerileri gibi farklı yetenek türleri olabilir. Hangi konularda üstün başarı gösteriyorsun? Zekanın, dikkat ve algılama kapasiten nasıl?
Mesela müzikte ritim duygun güçlü, parmakların çevikse müzisyenlik uygun bir kariyer olabilir.
Değerlerini Belirle
Çalışma hayatında sana neler önemli? Yaratıcılık mı, toplumsal fayda sağlamak mı, yüksek kazanç mı? Esnek çalışma saatleri mi yoksa takım çalışması mı?
Bu gibi değerlerini belirleyip onlarla uyumlu bir kariyer seçmeye çalışmalısın.
Kariyer Seçeneklerini Araştır
İlgi ve yeteneklerine en uygun kariyeri seçebilmek için seçenekleri iyice araştırman gerekiyor. İşletme, mühendislik, sağlık gibi geniş alanların altında yer alan çeşitli meslekler hakkında bilgi edinmelisin.
Meslekleri Tanı
Her mesleğin kendine özgü nitelikleri, çalışma koşulları, ilerleme olanakları bulunuyor. Bunları kaynakları kullanarak detaylı bir şekilde incele.
Bir diş hekiminin yaptığı işle bir cerrahın yaptığı iş arasında önemli farklar var. İkisi de sağlık mesleği olmasına rağmen çalışma alanları çok farklı.
Kazanç Potansiyelini Değerlendir
Meslek seçerken kazanç durumunu göz önünde bulundurmak mantıklı olur. Bazı meslekler zaman içinde ciddi gelir artışı sağlarken bazılarında maaşlar sınırlı kalabilmektedir.
Bilişim ve bankacılık gibi sektörlerde kariyer ilerledikçe kazançlar da hızla artarken, öğretmenlikte maaş artışı çok daha yavaş olabiliyor.
Eğitim İmkanlarını Araştır
Çoğu meslek, belirli bir eğitim almayı zorunlu kılıyor. Hedeflediğin kariyer için hangi bölümü okuman veya hangi sertifikalara sahip olman gerektiğini öğren.
Doktorluk için tıp fakültesi, mühendislik için ilgili mühendislik bölümü okumak gibi. İleride yüksek lisans, doktora gibi üst seviye eğitimler de gerekebilir.
Net Hedefler Koy
Kafandaki kariyer planını netleştirmek için kendine somut hedefler koyman şart. Bu sayede yapman gerekenleri adım adım belirlemiş olursun. Hedeflerini gerçekleştirmek için aksiyon planı yapmayı ihmal etme.
Uzun Dönem Hedefini Yaz
Önümüzdeki 5-10 yıl içinde ulaşmayı arzuladığın kariyer hedefine odaklan. Disiplinli ve yoğun çalışarak bu hedefe ulaşabilirsin.
Uzun dönem hedefin muhasebe uzmanı olmak olabilir. Veya kendi danışmanlık şirketini kurmak isteyebilirsin.
Kısa Dönem Hedefler Koy
Uzun dönemli kariyer hedefine doğru ilerlemek için kısa vadeli, ara hedefler belirlemelisin. 6 ay veya 1 yıl gibi periyotlarda yapman gerekenler bunlar arasında yer almalı.
Örneğin lisans eğitimini başarıyla tamamlamak, yabancı dil seviyeni artırmak, staj yapmak gibi.
Aksiyon Planı Yap
Hedeflerine nasıl ve ne zaman ulaşacağını adım adım yaz. Gereken eğitimi alma, standart sınavları geçme gibi somut aktiviteleri listele ve zamanla. Böylece ilerleme kaydedebilirsin.
Mesela kamu personeli sınavına 1 yıl içinde girmek için 6 ayda deneme sınavları çözmek, sonraki 6 ay yoğunlaşarak teori ve test çalışmak şeklinde plan yapabilirsin.
Sıkça Sorulan Sorular
Kariyer seçerken ailemin isteklerini göz önünde bulundurmalı mıyım?
Ailenin tavsiyeleri faydalı olsa da nihai karar senin olmalı. Mesleğini severek yapmazsan başarılı olmak çok zor. Ancak onları dinle ve kaygılarını önemse.
Çok fazla ilgi alanım var, bir türlü karar veremiyorum. Tavsiyen nedir?
Yetenek testleri yap, kariyer danışmanlarıyla görüş, staj imkanlarını değerlendir. Seçimini daraltana ve en uygun mesleğe odaklanana kadar araştırmaya devam etmelisin.
İş imkanları kısıtlı meslekleri seçmekten kaçınmalı mıyım?
Evet, seçeceğin alanın iş bulma olanaklarını mutlaka göz önünde bulundurmalısın. Rekabetin çok fazla olduğu ve işsizlik oranı yüksek meslekler riskli olabilir.
Ya şimdi seçtiğim meslekten sıkılırsam?
Kariyer değiştirmek kalıcı bir karar olmayabilir. Deneyim kazandıkça farklı ilgi alanları ortaya çıkabilir. Önemli olan seçtiğin işte belirli bir uzmanlığa ulaşmaktır.
Okuldaki bölümümle aynı alanda mı çalışmalıyım?
Evet derinlemesine bilgi ve deneyim kazanmak adına ilk iş tecrüben bu alanda olması mantıklı. Ama uzun vadede farklı sektörlere geçiş yapabilirsin. Önemli olan edindiğin nitelikler.
